Iedereen kent de E-bike. De meeste Rijnlanders zullen de trappers van hun fiets nog zonder elektrische ondersteuning ronddraaien, maar het is wel een uitkomst als de krachten afnemen. Een van onze coaches is dankzij de E-bike nog steeds in staat haar roeiers en roeisters te begeleiden naar Leidschendam en terug.
Als fietsers mechanische ondersteuning kunnen krijgen is het een logische vraag of dat ook voor roeiers mogelijk is. Martha Bloemberg, coördinator van het aangepast roeien bij Vada, stelde zich deze vraag en nam het initiatief voor een onderzoek naar de mogelijkheid van E-rowing. Inmiddels is dit verkennende onderzoek uitgevoerd door de Wetenschapswinkel van de Universiteit van Twente.

The design of an electric rowing support for senior rowers
Onder deze titel heeft Femke Joanne de Gooijer een rapport geschreven in opdracht van de Wetenschapswinkel van de Universiteit Twente, in nauw overleg met Ir. E. Van Hattem, Martha Bloemberg en Cas Scholten. In haar studie heeft Femke de Gooijer de mechanica van de roeibeweging en de fysieke aspecten daarvan geanalyseerd, maar zij heeft ook geïnventariseerd wat de verwachtingen van de potentiële gebruikers zijn. Ik laat de analyse van de roeibeweging hier onbesproken maar het is wel interessant te zien welke verwachtingen toekomstige gebruikers hebben.

Verwachtingen van de gebruikers
De gebruikers stellen de volgende eisen aan het ontwerp:
Het ontwerp moet niet zichtbaar zijn
Het ontwerp moet zo min mogelijk geluid maken
Het ontwerp moet niets afdoen aan de roeiervaring
Het ontwerp mag de roeibeweging niet verstoren
De gebruiker wil zelf de meeste kracht leveren, niet het ontwerp
Het ontwerp mag niet in contact komen met de roeier
Het ontwerp moet zowel voor boord- als scullroeien geschikt zijn
Het ontwerp moet toegepast kunnen worden in elk boottype
Deze verwachtingen zijn vervolgens verwerkt in een programma van eisen. In dat programma zijn nog enkele eisen, die niet direct voortvloeien uit de verwachtingen van de gebruikers, toegevoegd:
Het ontwerp moet gemakkelijk geïnstalleerd en gedemonteerd kunnen worden.
Het ontwerp mag alleen leiden tot veranderingen aan de boot die ook weer ongedaan gemaakt kunnen worden.
De kosten moeten vergelijkbaar zijn met het verschil in aanschaf tussen een E-bike in verhouding tot een gewone fiets.

Concept
Femke de Gooijer heeft op basis van de gestelde eisen geconcludeerd dat het systeem van E-rowing moet bestaan uit de volgende componenten:
Input: de beweging van de roeier zou gemeten moeten worden door sensoren.
Controle: de informatie die door de sensoren wordt verzameld, zou geleid moeten worden door een controle-element van het systeem. Het input signaal zou vertaald moeten worden in een output signaal dat bruikbaar is voor de output van het systeem.
Output: Het output signaal dat verkregen is in het controle-element zou de output van het systeem moeten activeren. De output moet dus de extra kracht leveren die de roeier nodig heeft.
Om een concept voor het hele systeem te kunnen ontwerpen moeten eerst de subsystemen ontworpen worden. Om te beginnen met het laatste onderdeel van het systeem, de output. De output zal de hardware vormen die de extra kracht aan de roeier geeft.

Het voorgestelde systeem
In de studie passeren verschillende concepten de revue. De Gooijer komt uiteindelijk uit op een concept dat bestaat uit een dolpen (A) waar omheen een motor (C) is geconstrueerd. De dol (B) die op de dolpen wordt geplaatst bevat de sensoren die de roeibeweging van de roeier registreren.

Het rapport van Femke de Gooijer is onlangs besproken in een workshop ‘Lichter roeien’ van de Commissie Aangepast Roeien van de KNRB (waar ook Koos Bazuin gesproken heeft over een lichtere afstelling van riemen in combinatie met het verstellen van het span van de dollen). In de discussie werd de voorgestelde oplossing kansrijk genoemd maar er kwamen ook andere aandrijvingen over tafel. Zo werd verwezen naar de optie van een hydraulische ondersteuning van de riemen of een waterjet aandrijving onderin de boot. Verwezen werd ook naar krachtige, kleine motortjes die in een moderne arm-orthese zijn opgenomen.
De vraag is nu welk bedrijf bereid is het idee van Femke de Gooijer verder te ontwikkelen. De vakgroep Biomechanical Engineering van de UT die verantwoordelijk was voor het bachelor studentenonderzoek, is geïnteresseerd in een voortzetting. Er wordt met de Wetenschapswinkel verder overlegd. Twee deelnemers aan de workshop zijn ook al aan het rekenen en schetsen geslagen.
Wie geïnteresseerd is geraakt en denkt over ideeën te beschikken voor de verdere ontwikkeling van het concept E-rowing kan zijn/haar ideeën mailen aan Martha Bloemberg, meolbtram.[antispam].@gmail.com.

Peter Reimer